ตอนที่เราเป็นเด็ก วิ่งเล่นไปวัน ๆ เวลาโรงเรียนเปิดเทอมกว่าจะหมดไปแต่ละคาบวิชา ทำไมมันนานอย่างนี้ พอปิดเทอมวันแรกดีใจมากที่ไม่ต้องไปโรงเรียน ผ่านไปสองสามวัน เริ่มรู้สึกว่าอยู่บ้านน่าเบื่อ ไม่มีอะไรทำ วิ่งเล่นก็แล้ว เล่นเกมส์ก็แล้ว รู้สึกเหงา ๆ อยากกลับไปเจอเพื่อน ๆ ที่โรงเรียน ทำไมเวลามันผ่านไปช้าจุงเบยยย !
พอแก่ตัวมา มักได้ยินคำพูดเสมอว่า เวลามันผ่านไปเร็ว ทำไมมันขัดแย้งกันตอนเราเป็นเด็กจัง !
การที่เวลาผ่านไปเร็วไม่ได้เป็นผลมาจากการที่ชีวิตวัยผู้ใหญ่ของเราต้องรับผิดชอบภาระหน้าที่หลายอย่าง
เพราะเหตุใดกัน ? ……. …….
Photo by Aleksandar Popovski on Unsplash
มีทฤษฎีมากมายที่พยายามจะอธิบายปรากฏการณ์นี้ว่าทำไม
“เมื่อเราอายุมากขึ้นเราถึงรู้สึกว่าวันเวลามันช่างผ่านไปเร็ว”
แนวความคิดหนึ่งก็คือ มีการเปลี่ยนแปลงนาฬิกาชีวิตในตัวเรา เมื่อเราอายุมากขึ้นกลไกเมตาบอลิซึมของเราก็ช้าลงสัมพันธ์กับอัตราการเต้นของหัวใจและการอัตราการหายใจที่ช้าลงเช่นกัน ตรงกับข้ามกับของเด็ก ๆ ที่มีอัตราการเต้นของหัวใจและอัตราการหายใจถี่กว่าในช่วงเวลาเท่ากัน จึงทำให้เรารู้สึกว่าเวลาผ่านไปเร็ว ( หายใจไม่กี่ครั้ง หมดชั่วโมงแล้ว ไรงี้ )
อีกทฤษฎีหนึ่งเสนอว่า การรับรู้เรื่องกาลเวลาสัมพันธ์กับปริมาณการรับรู้ข้อมูลใหม่ ๆ ของเรา เมื่อเราเจอกับสิ่งใหม่ ๆ มากมาย ก็จะกระตุ้นให้สมองเราให้ใช้ระยะเวลาประมวลข้อมูลนานขึ้นกว่าเดิม จึงทำให้ช่วงเวลาดังกล่าวรู้สึกเหมือนยาวนานกว่า สภาพแวดล้อมที่ไม่คุ้นเคยทำให้เราต้องประมวลผลข้อมูลใหม่จำนวนมาก
ในความเป็นจริงแล้ว เวลาที่เราเผชิญกับสถานการณ์ใหม่ ๆ สมองของเราจะทำการบันทึกรายละเอียดต่าง ๆ ไว้ในความทรงจำ เพื่อที่ว่ามันเป็นการเรียบเรียงชุดความจำของเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นซึ่งทำให้ช้ามากกว่าตัวเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริง
แล้วมันใช้อธิบายเรื่องการรับรู้ถึงวันเวลาที่เหลือน้อยลงทุกทีเมื่อเราอายุมากขึ้นได้อย่างไร
ทฤษฏีบอกกับเราว่า พอเราแก่ตัวขึ้นเราก็จะคุ้นเคยกับสิ่งแวดล้อมมากขึ้น เราไม่ได้สังเกตเห็นรายละเอียดของสิ่งแวดล้อมรอบบ้านหรือที่ทำงานดังเช่นแต่ก่อน
แต่สำหรับเด็ก ๆ โลกช่างเป็นสถานที่ที่ไม่คุ้นเคยและมักจะมีสิ่งใหม่ ๆ เข้ามาในชีวิตอยู่เสมอ นั่นหมายความว่าเด็ก ๆ ต้องทุ่มเทใช้พลังสมองอย่างมากที่จะจัดการกับความคิดที่มีต่อโลกภายนอก ทฤษฎีบอกเราว่านี่ทำให้เวลาไหลผ่านไปช้า ๆ สำหรับเด็กมากกว่ากับผู้ใหญ่ที่ติดอยู่กับชีวิตประจำวันเดิมๆ
ดังนั้นยิ่งเรามีความคุ้นเคยกับประสบการณ์ในแต่ละวันมากเท่าไหร่ เวลาก็ดูเหมือนจะยิ่งเดินเร็วขึ้น และโดยทั่วไปแล้วความคุ้นเคยก็จะเพิ่มตามอายุของเรานั่นเอง
กลไกทางชีวเคมีเบื้องหลังทฤษฎีนี้อาจมาจากการปล่อยสารสื่อประสาทที่ชื่อ โดปามีน โดยทำให้อัตราการเต้นของหัวใจเพิ่มขึ้น แรงดันโลหิตเพิ่มขึ้น หลังจากอายุ 20 เป็นต้นไป ระดับของโดปามีนก็ลดลงทำให้เรารู้สึกว่าเวลาผ่านไปเร็ว
สำหรับเด็กอายุ 2 ขวบ ระยะเวลา 1 ปีนั้นเป็นเวลาครึ่งหนึ่งของชีวิตเขาเลยนะ นั่นถึงเป็นเหตุผลว่าทำไมมันถึงดูเป็นระยะเวลาที่ยาวนานเมื่อเด็กคนนั้นรอกว่าจะให้ถึงวันเกิดของเขาในปีถัดไป
ในขณะที่เด็กอายุ 10 ขวบ ระยะเวลา 1 ปี ถือว่าเป็น 10% ของชีวิตเขา
เด็กอายุ 20 ปี ระยะเวลา 1 ปี คิดเป็น 5% ของชีวิต
ด้วยเหตุผลทางสถิติแบบนี้เราจึงเห็นได้ว่า เวลามักจะผ่านไปเร็วเมื่ออายุมากขึ้น